Het lijkt wel een leven geleden, dat ik een boek schreef. Over de groei van een kwetsbaar meisje naar een vrouw met zelfvertrouwen. Over hoe ik mijn huwelijk, huis en baan verliet om een gelukkiger leven te veroveren. Het was de afsluiting van mijn twintigers.
Het was een heel persoonlijk, autobiografisch boek. Waarin ik de lezer meenam in de moed verzamelen om knopen door te hakken en moeilijke boodschappen te brengen. Mijn man, mijn allerbeste vriend, te vertellen dat ik niet meer met hem getrouwd wilde zijn. Mijn waarheid te spreken op mijn werk, tegen mijn vriendin. Tegen die bekende, op wie ik mijn verliefdheid jarenlang had ontkend.
Pijnlijke stiltes
Het boek kwam niet alleen door mij tot stand. Mijn uitgever, S2 Uitgevers, hielp enorm mee in het hele proces. En scriptdokter Harminke Medendorp nam me bij de hand en vroeg om de verhalen achter de verhalen. Waar zat de werkelijke pijn? En hoe brachten we dat op papier? Ik schreef het boek terwijl mijn zoon Boris in mijn buik zat. Hij was erbij. Ik droeg het boek aan hem op.
En toen kwamen de beoordelingen.
Ik heb het boek zelf vier jaar niet durven lezen. Ik had het helemaal geschreven, zeker. En alle verhalen wel tig keer door mijn handen laten gaan. Dus ik wist wat er in stond. Maar het in één ruk achter elkaar lezen, dat heb ik erna uitgesteld. Misschien dat één beoordeling in het bijzonder daar grotendeels aan bijdroeg. Of in ieder geval de uitwerking ervan. Ze was zelf auteur, we waren al jaren verbonden. Ik had haar mijn boek gestuurd en zij had ingestemd deze te lezen en een recensie te schrijven.
Op de dag dat het boek in de winkels lag belde ze me op. Ze kreeg het bijna niet over haar lippen, maar had uiteindelijk toch woorden genoeg. Het leek wel een eeuwigheid, haar manier om mij te vertellen dat ze hier echt niets mee kon. Met pijnlijke stiltes. Het voelde alsof iemand in mijn hart kneep. Ik betrok het volledig op mezelf en begreep haar gelijk volkomen. Wat wil je, al mijn bedachte doemscenario’s over het boek vielen samen. “Zie je wel,” dacht ik, “het boek is niet significant genoeg.”
De angst voelen, en het dan toch doen
Uiteraard liet ik me niet helemaal uit het veld slaan door één commentaar. Eerlijk gezegd had ik wel meer kritiek verwacht. Ergere kritiek. Ik ging stug door op de promotietour van het boek. Al gauw vulden mijn inbox en bol.com met juist heel mooie recensies. Maar echt. Meer recensies en hogere beoordelingen dan in mijn stoutste dromen.
Ik las de woorden, maar ik kon ze toch lang niet altijd plaatsen. Of echt binnen laten komen. Wat ongelofelijk lief. In de jaren die erop volgden ontving ik dertig soortgelijke berichten, van dertig verschillende mensen. Dat ze door het lezen van dit boek, ook de moed hadden verzameld om te breken met een relatie die niet klopte. Het was niet het doel van het boek. Maar het gebeurde.
Ik vind dingen wel spannend, en soms zelfs eng. Mandela verwoordde ooit zo mooi datgene wat ook mijn overtuiging is: “I learned that courage was not the absence of fear, but the triumph over it. The brave man is not he who does not feel afraid, but he who conquers that fear.” De angst voelen, en het dan toch doen. Toch durven. Oh gelukkig, dat was ook zo. We hebben het boek niet voor niets ‘Toen ik eindelijk durfde’ genoemd.
Ik besefte me pas veel later dat de ‘afwijzende auteur’ in kwestie boeken in een heel ander genre schreef. Ik vond (en vind) haar hartstikke leuk. Onze missie en waarschijnlijk ook onze interesses verschillen als dag en nacht. Maar het is werkelijk nooit over háár gegaan. Het afwijzende gevoel ervoer ikzelf en had ik veroorzaakt in mijn hoofd. Iedereen had dat kunnen triggeren.
We zijn hier niet voor iedereen
In de afgelopen jaren hebben een paar lezers (met juist bijzonder mooie feedback) ook het programma gevolgd. Het programma dat, net als mijn boek, uit mij is voortgekomen. Wat precies goed bij ze aansloot. Hoe kan het ook anders? We zijn hier niet voor iedereen. Dat kan gewoon simpelweg niet. Hoe graag je het ook zou willen. Niet iedereen waardeert simpelweg hetzelfde. (Of zit in een heel andere fase of situatie.) En dat is oké. Het is misschien wel des te specialer om de juiste aansluiting wel te vinden en te ervaren.
IK las twee jaar terug mijn boek. Dan toch! Objectiever gelijk. Herbeleefde iedere minuut van alle momenten die ik erin heb gestopt. Zo was het. Het staat er goed. Het boek was niet voor iedereen, maar wel significant voor de mensen voor wie het geschreven was.
